انتقاد غنینژاد از تامین مالی هزینههای دولت به وسیله مالیات
تاریخ انتشار: ۱۸ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۵۶۲۵۴
دکتر موسی غنی نژاد در دنیای اقتصاد نوشت: مالیات منبع اصلی تامین مالی دولت در همه جوامع امروزی دنیا، به استثنای معدود کشورهای وابسته به منابع طبیعی است.
در کشور ما از اوایل دهه۱۳۵۰ خورشیدی با بالا رفتن ناگهانی و شدید درآمدهای حاصل از صادرات نفتخام که تماما در اختیار دولت قرار میگرفت، مالیات اهمیت تعیینکننده خود را برای تامین مالی هزینههای دولت از دست داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
صرفنظر از تالیهای فاسد سیاسی ناشی از احساس بینیازی اقتصادی دولتمردان نسبت به شهروندان از جهت مالی و نیز تحت فشار قرار گرفتن تولیدکنندگان داخلی به دلیل واردات کالاهای خارجی ارزانقیمت (بیماری هلندی)؛ وابستگی مالی دولت به درآمدهای نفتی که خود تابعی از نوسانات اغلب غیرقابل پیشبینی قیمت نفت در بازارهای جهانی است، طبیعتا ممکن است موجب بیثباتی در تامین منابع بودجه دولت شود.
وابستگی مالی دولت به درآمدهای نفتی که از سالهای پیش از انقلاب اسلامی آغاز شده بود با وجود شعارهای برخی سیاستمداران تا همین سالهای اخیر با تمام مضرات آن ادامه یافت. درست است که در برخی سالهای بعد از انقلاب اسلامی هر گاه که درآمدهای نفتی به هر دلیلی کاهش مییافت، رفتار دولتها بعضا نسبتا معقولتر میشد، اما قاعده کلیتر این بود که هر زمان این درآمدها افزایش مییافت دولتها رفتارهای نامعقولتری از خود نشان میدادند یعنی ریخت و پاشها، اتلاف منابع و سرکوب بازارها از سوی دولت بیشتر میشد. اما آنچه در چند سال اخیر در اقتصاد ایران اتفاق افتاده از سنخ متفاوتی است.
خروج دولت ترامپ از برجام و تشدید بیسابقه تحریمها تحت عنوان سیاست فشار حداکثری، صادرات رسمی نفت ایران را روز به روز سختتر و انتقال درآمدهای ارزی ناشی از آن را به اقتصاد ملی دشوارتر و بسیار پرهزینه کرد؛ بهطوریکه دیگر نمیشود آن را عملا منبع مالی مطمئنی برای بودجه دولت به شمار آورد. به این ترتیب، روی آوردن به منابع دیگر برای تامین مالی بودجه به ناگزیر در دستور کار دولتها قرار گرفت.
افزایش فشار مالیاتی روی فعالان اقتصادی، حقوقبگیران و مصرفکنندگان در دو سال اخیر مهمترین راه چارهای است که ظاهرا دولتمردان به آن اندیشیدهاند.
گرچه تامین مالی دولت از طریق اخذ مالیات از شهروندان بهطور کلی معقولترین روش قابل تصور است، اما باید توجه کرد که در سایه پیشرفتهای صورتگرفته در مباحث مربوط به مالیه عمومی نمیتوان هر شیوه مالیاتستانی را به صرف تامین مالی برای دولت مورد تایید قرار داد.
ازآنجاکه هرگونه مالیاتی به معنای انتقال ثروت از مردم به دولت است، هر شیوه مالیاتستانی که بیشترین اختلال را در تولید ثروت ایجاد کند در حقیقت نقض غرض کرده و از آن باید پرهیز کرد. امروزه در کشورهای پیشرفته دنیا تاکید بیشتر بر اخذ مالیات از درآمد شخصی افراد (مالیات بر مجموع درآمد) است که هم کمترین لطمه را به تولید میزند و هم به لحاظ رعایت عدالت مالیاتی قابل قبولتر است.
متاسفانه در کشور ما مدتهاست این شیوه مالیاتستانی، به دلایلی غیرقابلتوجیه، به کلی از دستور کار دولتها خارج شده و توجه متولیان امر صرفا بر آسانترین شیوه مالیات گرفتن متمرکز شده است که معنای دیگری جز فشار آوردن بر بخش شفاف اقتصادی یعنی حقوقبگیران و تولیدکنندگان کالاها و خدمات ندارد؛ بنابراین با وجود اینکه رفتن به سمت مالیاتستانی بهعنوان عمدهترین منبع تامین مالی هزینههای دولت اقدامی معقول و قابل دفاع است؛ اما درسازوکار آن باید دقت کافی به عمل آورد که نقض غرض نشود.
به سخن دقیقتر، تا زمانی که نظام مالیاتی کنونی بهطور اساسی در جهت گذاشتن بیشترین بار مالیاتی روی مالیات بر درآمد شخصی اصلاح نشود افزایش فشار مالیاتی بر اقتصاد ملی در شرایط کنونی نهتنها نتیجه مطلوب به بار نخواهد آورد، بلکه با ضربه وارد آوردن به نظام تولید ثروت، سرکنگبینی خواهد بود که بر صفرا خواهد افزود. وانگهی، با وجود اینکه کاستن از وابستگی بودجه دولت به درآمدهای پر نوسان نفتی در کل اقدام درستی است، اما سیاست کنونی دولت در خصوص این درآمدها بههیچوجه درست نیست.
واگذاری اختیار فروش نفت به نهادهایی غیر از متولیان شرکت نفت به هیچ وجه قابل توجیه و دفاع نیست؛ چراکه موجب اتلاف منابع ملی بهدلیل سپردن امر به دست افراد غیرمتخصص و نیز فساد غیرقابلکنترل ناشی از دست به دست شدن ناگزیر تجارت به بهانه دور زدن تحریمها میشود. مضافا اینکه کاستن از وابستگی بودجه دولت به نفت نباید به معنی بیتوجهی به منابع ذیقیمت نفت و گاز و عدم سرمایهگذاری در این خصوص تعبیر شود. از دولتهای نهم و دهم به اینسو عملا سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز به فراموشی سپرده شد و تشدید تحریمهای بینالمللی از اوایل دهه۱۳۹۰ مزید بر علت شد؛ بهطوریکه سهم تولید و تجارت نفت و گاز ایران در صحنه اقتصاد جهانی بهصورت نگرانکنندهای برای منافع ملی کاهش یافت.
سرمایهگذاری گسترده در بخش نفت و گاز ضرورتی اجتنابناپذیر برای تامین منافع ملی در کوتاهمدت و درازمدت است؛ چراکه در کوتاهمدت و میانمدت میتواند مددیار منابع بودجهای دولت باشد و از فشار مالیاتی به شهروندان و فعالان اقتصادی بکاهد و در درازمدت با توجه به توسعه قابل تصور انرژیهای تجدیدپذیر در آینده لازم است این منابع طبیعی هرچه سریعتر و بیشتر به سرمایههای مالی قابل استفاده برای توسعه ملی و سرمایه انسانی تبدیل شود. بدون تردید چنین کاری مستلزم ورود سرمایه و تکنولوژی خارجی به کشور است و لذا بدون بهبود بخشیدن به روابط مالی و تجاری ایران با اقتصاد جهانی امکانپذیر نخواهد بود.
با توجه به آنچه گفته شد، راه برونرفت از معضل کنونی تامین مالی بودجه دولت و نیز تضمین منافع ملی در کوتاهمدت و درازمدت، انسجام بخشیدن به رویکرد مالیاتستانی با اصلاح نظام مالیاتی در چارچوب یافتههای علم اقتصاد از یکسو و از میان برداشتن موانع جدی بهبود در روابط سیاسی، اقتصادی و مالی بینالمللی مانند امتناع از پیوستن به کنوانسیون فتاف (FATF) از سوی دیگر است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: موسی غنی نژاد قیمت طلا و ارز قیمت موبایل مالیات ستانی شیوه مالیات بودجه دولت تامین مالی مالی دولت نفت و گاز درآمد ها دولت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۵۶۲۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«هزینههای دندانپزشکی گران نیست؛ درآمد مردم کم است»
علی تاجرنیا رئیس جامعه دندانپزشکی ایران دربارۀ رویکرد حمایتی دندانپزشکان از مردم در شرایط اقتصادی جامعه که پیش از این اعلام شده بود، گفت: در امر سلامت دهان دو بحث جدی وجود دارد؛ یکی بهداشت و پیشگیری است که باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان و لثه میشود و دیگری درمان است.
به گزارش ایلنا، در گذشته دندان پزشکان کمتر به امر بهداشت و پیشگیری توجه داشتند، اما با توجه به رویکر جامعه پزشکی در چند سال اخیر، سعی شده با برگزاری برنامههای آموزشی، سطح آگاهی و سواد مردم در زمینه بهداشت دهان افزایش یابد و نیاز به درمان دندان کمتر شود.
دنداپزشکان چه کمکی به افراد نیازمند میکنند؟رئیس جامعه دندانپزشکی ایران در پاسخ به سوالی درباره چگونگی کمک دندانپزشکان به افراد نیازمند گفت: کمکی که ما دندانپزشکان میتوانیم انجام دهیم این است که با آموزش درباۀ بهداشت دندان از مشکلات دهان و دندان برای افراد جلوگیری کنیم. همچنین کار دیگری که در راستای این مسئله انجام میدهیم حضور در اردوها و کلینیکهای نیکوکاری و خیریه برای قشر آسیب دیده است.
تاجرنیا با اشاره به مقوله پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان گفت: در بحث پیشگیری از این بیماری ها، یک مسواک، یک خمیر دندان و یک نخ دندان نیاز است. موضوع پیشگیری و بهداشت دهان و دندان مربوط به قبل از درمان دندان است. مشکل از جایی شروع میشود که دندان به مرحله درمان برسد و باید به پزشک مراجعه شود.
رئیس جامعه دندانپزشکی ایران مهمترین بخش گرانی هزینه دندانپزشکی را مربوط به هزینه تمام شده خدمت دانست.
تاجرنیا دربارۀ گرانی مواد و کم بودن دستمزد دندانپزشک گفت: دو بخش اصلی خدمات دندانپزشکی عبارتند از بخش فنی که همان هزینه مطب، تجهیزات و از همه مهمتر مواد است که متاسفانه مواد دندانپزشکی در سالهای اخیر به دلیل نوسانات ارزی خیلی گران شده است و بخش دوم به دستمزد دندانپزشک مربوط میشود که تغییرات کمی میکند، که البته این تغییرات کم بر اساس مصوبه دولت است و آنچه مهم است این است که دستمزد پزشک نسبت به هزینههای بخش فنی همواره رشد کمتری داشته است.
وی در پاسخ به این سوال که چه راهکاری برای کاهش هزینههای دندانپزشکی باید در نظر گرفت؟ گفت: در حوزه درمان باید به سمت پوشش بیمههای همگانی برای خدمات سطح یک و همچنین خدمات تخصصی توسط بیمههای تکمیلی حرکت کنیم که این مسئله در چند سال اخیر انجام شده، اما نیاز به سرمایهگذاری بیشتری دارد.
او در مورد عدم توجه به سلامت دهان و دندان در جامعه گفت: متاسفانه هم دولت و هم مردم امر سلامت و بهداشت دهان و دندان را خیلی جدی نمیگیرند. به طوری که میلیونها تومان برای جراحیها و داروها هزینه میشود، اما به امر سلامت دندان توجهی نمیشود. بابت هزینههای خدمات دندانپزشکی در امر دندان سهم دولت بسیار اندک است و بیشتر هزینهها را مردم پرداخت میکنند، بنابراین باید با تقویت بیمهها شرایط به گونهای شود که هزینههای خدمات درمانی به حداقل برسد.
تاجرنیا دربارۀ گرانی هزینههای دندانپزشکی و ناتوانی قشر نیازمند در تامین این هزینهها گفت: خدمات دندانپزشکی بدلیل گرانی هزینه تمام شدهاش، در همه کشورهای خدمات گرانی است. به این ترتیب قشر آسیبپذیر باید از حمایت دولت برخوردار باشند. همچنین یکی از کارهایی که دولت باید انجام دهد، این است که باید شرایطی را در همه درمانگاهها ایجاد کنند تا خدمات بیشتر و بهتری در حوزه دندانپزشکی به مردم ارائه شود.
رئیس جامعه دندانپزشکی ایران افزود: بالغ بر ۲۵۰۰ مرکز خدمات درمانی داریم که در حیطه دندانپزشکی هستند ومتخصصان و فارغالتحصیلان دندانپزشکی در آنجا مشغول به کارند. دولت باید فضا و شرایطی ایجاد کند که این همه هزینه و خدمات موجود فقط معطوف به کشیدن دندان یا جرم گیری دندان نباشد و باید درمانهایی از قبیل پر کردن و روکش و… را هم انجام دهند.
وی گفت: اولین قلمی که در سبد نیازهای اساسی مردم کم میشود، خدمات دندانپزشکی است. مردمی که برای خرید مایحتاج زندگی خود مشکل دارند به طور طبیعی این خدمات را حذف میکنند.
خدمات دندانپزشکی در ظاهر گران استتاجر نیا در مورد حمایت از مردم در حیطۀ سلامت دندان افزود: ما اگر ببینیم که هزینه تمام شده برای مردم گران است، سعی میکنیم در این زمینه با مردم همکاری کنیم. اگر چه خدمات دندانپزشکی در ظاهر گراناند، اما در واقعیت گران نیستند، بلکه بدلیل نداشتن تناسب بین افزایش تورم و توان خرید، مردم دچار مشکل میشوند. بسیاری از هم وطنان در خارج کشور بدلیل بالا بودن هزینه دندانپزشکی در خارج کشور برای مشکلات دندانپزشکی به ایران میآیند و برمیگردند.
رئیس جامعه دندانپزشکی ایران با بیان اینکه مشکل تامین هزینه دندانپزشکی در کم بودن درآمدها نیز هست، گفت: با افزایش قیمت در تجهیزات، درآمد خالص دندانپزشک نسبت به چندین سال پیش، رو به کاهش است. باز هم تاکید میکنم که هزینههای دندانپزشکی در کشور ما گران نیست، بلکه درآمدهای مردم کم است و این درآمد کم جوابگوی همۀ نیازها نیست. در مجموع باید وضعیت اقتصادی در کشور بهبود پیدا کند و قدرت خرید مردم افزایش یابد تا بتوانند از خدمات بهتری برخوردار باشند.
وی همچنین درباره «پویش سلامت دهان و دندان» از ۱۷ تا ۱۹ در سطح کشور توسط معاونتهای بهداشت دانشگاههای علوم پزشکی کشور برگزار میشود، گفت: وزارت بهداشت رویکرد جدیدی را در مورد بهداشت دهان و دندان در پیش گرفته بطوری که در هفته آینده دو روز را برای اجرای پویش دهان و دندان در نظر گرفته است. در این پویش، دندان پزشکان حاضر، در مدارس حاضر میشوند و به آموزش و رسیدگی به دندانهای کودکان میپردازند. پزشکان حاضر بعد از معاینه کودکان، مشکل آنها را آنلاین ثبت میکنند و به معلم و خانواده آنها اعلام میکنند که هر چه زودتر به مشکل دندان این کودکان رسیدگی شود تا درمان آسانتر شود.